Aktualności

ARTYKUŁ Z NOWEGO NUMERU: "Kościół św. Kwiryna w Łapszach Niżnych" - Joanna Daranowska-Łukaszewska

Coś dla fanów sztuki sakralnej. Nasza felietonistka, Joanna Daranowska-Łukaszewska, opisuje fantastyczną budowlę w Łapszach Niżnych - Kościół św. Kwiryna. Serdecznie zapraszamy do sprawdzenia zapowiedzi artykułu.

KUP NOWY WIOSENNY NUMER MAGAZYNU ----------------->
BUY THE NEW ISSUE OF MAGAZINE--------------------------->







Joanna Daranowska-Łukaszewska tekst / text
Jacek Waruś zdjęcia / photos

KOŚCIÓŁ ŚW. KWIRYNA W ŁAPSZACH NIŻNYCH
THE CHURCH OF ST QUIRINUS IN ŁAPSZE NIŻNE

Łapsze Niżne leżą na Spiszu, który długo należał do państwa węgierskiego, a w granicach Polski znalazł się w roku 1920. O łapszańskiej parafii pisali niektórzy badacze, że powstała już w 1174 r. Ale to nieprawda. Powstała dopiero po 1313 r., kiedy to Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego z Miechowa, w Polsce tradycyjnie zwanych miechowitami
lub bożogrobcami, zamienił z Kokoszem Berzeviczym część swych dóbr szaryskich na dobra lendackie, do których należały Łapsze. Być może przy zamianie istniał już kościół, zapewne wystawiony przez Kokosza Berzeviczego, na co mogłoby wskazywać wezwanie świątyni. Patronuje jej popularny na Węgrzech święty Kwiryn (biskup Sisaku, męczennik, który działał na terenie obecnej Chorwacji za cesarza Dioklecjana); kościół w Łapszach Niżnych jest jedyną świątynią w Polsce pod takim wezwaniem.

Pierwsze wzmianki o wsi lokowanej na prawie niemieckim pochodzą z lat 1340 i 1347 – mniej więcej w tym czasie ustanowiono w Łapszach Niżnych parafię, którą od początku opiekowali się bożogrobcy. A chociaż sprzedali oni w 1593 r. dobra lendackie Jerzemu Horwathowi-Palocsayowi, to jed- nak zachowali w swym władaniu kościoły na tym terenie. Po skasowaniu zakonu na Węrzech w 1786 r. parafię w Łapszach prowadzili księża diecezjalni, a od 1957 r. prowadzą ją pijarzy.
Murowana świątynia w Łapszach Niżnych, otoczona gęstą zabudową wsi, nie góruje nad otoczeniem. Orientowany, wczesno- gotycki, jednonawowy kościół z węższym i niższym od nawy, zamkniętym wielobocznie prezbiterium i zakrystią od północy, od zachodu ma czworoboczną wieżę, a od południa niewielką kruchtę. Nakrywają go wysokie dachy, hełmy wieży i sygnaturki są późnobarokowe, ten na wieży ma datę – rok 1771. Kamienne, tynkowane ściany świątyni bieleją z daleka.

Cały artykuł znajdą Państwo w najnowszym wiosennym numerze magazynu "Polski Region Pieniny". Zapraszamy.

ENGLISH VERSION:


Łapsze Niżne lies in Spisz which for a long time belonged to the Hungarian state and only found itself within the borders of Poland in 1920. Some researchers believe the parish to have been established as early as in 1174, yet this is not the case. It was only set up in 1313, when the Canons Regular of the Holy Sepulchre and the Equestrian Order of the Holy Sepulchre of Jerusalem from Miechów, traditionally known throughout Poland as Miechowici or Bożogrobcy, exchanged a part of its Saros estate for the Lendak estate, of which Łapsze Niżne was a part, with a magnate Koko Berzeviczy. The church, most probably founded by Koko Berzeviczy himself, might already have existed at the time of the swap as the dedication of the church could suggest. This is because its patron saint is St Quirinius, a saint popular in Hungary. He was bishop of Sescia (today’s Sisak in Croatia) and a martyr who was active on the territory of today’s Croatia in the days of Emperor Diocletian. The church in Łapsze Niżne is the only church in Poland to be dedicated to him.

The first mentions of a village chartered under German law date back to 1340 and 1347; the parish in Łapsze Niżne was set up more or less at that time and from the earliest days was property of the Canons Regular. Although the estate was sold to György Horváth-Palocsay in 1593, the Order still retained the churches within it in their hands. After the dissolution of the Order in Hungary in 1786, the parish was run by lay clergy, and in 1957 it passed over to the Piarists.
Surrounded by dense rural development, the stone church in Łapsze Niżne does not tower over its environment. With the polygonal apse pointing to the East, the early Gothic church consists of a chancel narrower and lower than the nave, a sacristy on the Northern side, a square tower to the west, and a small porch to the south. It is covered with tall roofs, has late baroque steeples on the tower and an ave- bell tower, with the taller one bearing the date 1771. The white, plastered walls of the church are visible from afar.

You can find more in the the latest issue of "Polski Region Pieniny" magazine. Enjoy!