Aktualności

NUMER 13: "Skąd się wziął pieniński przełom Dunajca?" - Piotr Krzywda (ENGLISH)

Skąd właściwie wziął się przełom Dunajca, największy kanion Europy Środkowej? Na to pytanie postara się odpowiedzieć Piotr Krzywda. Serdecznie zapraszamy.

Zamów nowy numer magazynu -------------------------->
Buy the new issue of magazine--------------------------->








"Skąd się wziął pieniński przełom Dunajca?" - Piotr Krzywda


Pieniński przełom Dunajca to największy kanion Europy Środkowej, światowa atrakcja przyrodnicza. Meandrujący Dunajec tworzy na odcinku ośmiu kilometrów siedem wielkich pętli i ma 20 metrów spadku. Skalny wąwóz zwęża się nawet do 50 metrów, a jego wapienne białe ściany sięgają do wysokości 300 metrów. Ten niedostępny teren zasiedliła interesująca flora i fauna. Przy brzegu na własne oczy zobaczyć możemy ślady działalności bobrów.

Od początku XIX wieku emocjonującą atrakcją przełomu stały się spływy na tratwach flisackich, pierwotnie organizowane przez węgierskich właścicieli zamku w Niedzicy dla swoich gości, a następnie spopularyzowane przez twórcę kurortu w Szczawnicy Józefa Szalaya (1802-1876). Obecnie spływy Dunajcem po stronie polskiej organizuje Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich (zał. 1935), a po stronie słowackiej dwie konkurujące ze sobą firmy. Z kolei pod koniec XIX wieku ze Szczawnicy do Czerwonego Klasztoru przeryto wzdłuż Dunajca tzw. Drogę Pienińską (9 km), którą szczawniccy goście pokonywali powozami. Dzisiaj jest ona dostępna wyłącznie dla ruchu pieszego, rowerowego oraz dla wózków inwalidzkich, a zimą także dla narciarzy. Wzdłuż traktu urządzono przyrodniczą ścieżkę edukacyjną i ustawiono wiaty ze stolikami i ławkami. Cały przełom pieniński znajduje się na terenie Pienińskiego Parku Narodowego, który rozciąga się po stronie polskiej i słowackiej, dlatego zwany jest parkiem dwu narodów.

Jest rzeczą naturalną, że tak wspaniały twór przyrody i jego fascynujące piękno zawsze budziły ogromne zainteresowanie i poruszały ludzką wyobraźnię. Znalazło to odbicie między innymi w dawnych opowieściach i legendach ludowych, notowanych już co najmniej od połowy XIX stulecia. Do szczególnie oryginalnych i ciekawych, odsłaniających bogactwo ludowej fantazji należą te z nich, które próbują wyjaśnić fenomen powstania przełomu..

Cały artykuł dostępny w najnowszym 13 numerze magazynu "Polski Region Pieniny".

Serdecznie zapraszamy.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

"What is the origin of the Dunajec Gorge in the Pieniny?" - Piotr Krzywda

The passage of the Dunajec through the Pieniny is Central Europe"s largest canyon, and a global natural attraction. The meandering Dunajec flows in seven huge loops along 8 km, descending 20 metres along the route. The Rocky Gorge even narrows down to only 50 metres, and its white limestone cliffs reach as high as 300 metres. This inaccessible spot has been colonised by interesting specimens of both flora and fauna. We can see traces of beaver activity by the bank with our own eyes.

Rafting trips down the river have been an exciting attraction of the gorge since the early 19th century, originally organised by the Hungarian owners of the Castle in Niedzica for their guests, they were later made popular by the founder of the spa in Szczawnica, Józef Szalay (1802–76). Today, rafting down the Dunajec is organised by the Polish Association of Pieniny Raftsmen (set up in1935) on the Polish side, and two competing companies on the Slovak side.

In turn, the so called Pieniny highway from Szczawnica to Slovakia was constructed late in the 19th century along a 9 kilometre stretch of the Dunajec. Originally, it was negotiated by visitors to Szczawnica in carriages. Today it can only be accessed by pedestrian and bicycle traffic, as well as by wheelchairs for the disabled and also skiers in winter. A nature trail has been laid out along the route, while roofed shelters with tables wait for the walkers. The entire gorge lies in the Pieniński National Park, which extends on both the Polish and Slovak sides, and is therefore called the park of two nations.

It is natural that such a beautiful product of nature and its fascinating beauty have always attracted great interest and stimulated the human imagination. This found a reflection in stories including bygone tales and folk legends taken down at least from the middle of the 19th century. Some of the most original and interesting, as they disclose the wealth of folk fantasy, are the ones that attempt to explain the phenomenon of the origin of the gorge.

You can read whole article in the latest (13) issue of magazine. Enjoy!