Aktualności

NUMER 13: Pienińskie dworki szlacheckie GRYWAŁDZKI DWOREK - Jacek Waruś (ENGLISH)

Grywałdzki dworek nie był okazałą szlachecką siedzibą, jakie zwykliśmy oglądać na starych fotografiach... Bliżej mu było do bogatych chałup wiejskich niż do szlacheckich rezydencji...

Zamów nowy numer magazynu -------------------------->
Buy the new issue of magazine--------------------------->







"Pienińskie dworki szlacheckie: GRYWAŁDZKI DWOREK" - Jacek Waruś


Grywałdzki dworek nie był okazałą szlachecką siedzibą, jakie zwykliśmy oglądać na starych fotografiach, z łamanym dachem polskim i reprezentacyjnym gankiem, daleko mu też było do pałacyków i pałaców magnackich. Nawet na tle dworów sąsiednich prezentował się bardzo skromnie. Bliżej mu było do bogatych chałup wiejskich niż do szlacheckich rezydencji.

Stał w środku wsi, skryty za wysokimi kasztanowcami, dawniej otaczały go strzeliste topole włoskie powalone ok. 1920 r. od uderzenia pioruna. Wjazd na teren dworski nie należał do efektownych, prowadził doń podjazd od strony południowo-wschodniej i skromna brama, do której skręcało się od drogi biegnącej wzdłuż Wąskiego Potoku dopływu Krośnicy. Nie strzegł go wystawny parkan, a zwykły drewniany płot, w latach późniejszych zastąpiony od strony bramy wjazdowej gdzieniegdzie siatką. Nie było przed nim tak powszechnej gdzie indziej sadzawki ani ukwieconego kolistego gazonu.

Druga brama wjazdowa prowadziła od strony północnej do części gospodarczej, w której stały dwie stodoły i duży budynek stajni dla koni, krów i trzody chlewnej. W niemalże niezmienionym stanie przetrwał od czasów powstania ok. 1845 r. aż do 1999 r., kiedy to został zakupiony przez Zespół Zbiorników Wodnych „Niedzica” i przeniesiony na kamieniec do Sromowiec Wyżnych, gdzie urządzono w nim restaurację o nazwie Dwór.

Dwór został wybudowany prawdopodobnie przez Romualda Dziewolskiego, który dzierżawił Grywałd od swojego brata Hieronima Michała. Majątek grywałdzki wchodził w skład dominium krościeńskiego, które po rozpadzie starostwa czorsztyńskiego zakupiła w 1822 r. Franciszka Grossowa. Własnością gospodarował jej mąż Henryk, który z kolei w 1835 r. odsprzedał ją Teofili de Aschevdorf Cichulskiej. W 1841 r. nowym nabywcą został bogaty kupiec Michał Kulig, którego dwie córki Anna i Wiktoria wyszły w 1842 r. za mąż za braci Hieronima Michała i Romualda Dziewolskich...

Cały artykuł dostępny w najnowszym 13 numerze magazynu "Polski Region Pieniny".

Serdecznie zapraszamy.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ENGLISH:

"The manors of the Pieniny nobility: the Manor House in Grywałd" - Jacek Waruś

The manor house in Grywałd was not the impressive seat of the nobility so popular in old photographs with a sateri style manorial roof and an elegant porch, and it was even further away from magnate stately homes and residences. Even compared to the neighbouring manors it was very modest. It was more akin to rich country cottages than to the mansions of the nobility.

It stood in the centre of the village, hidden away behind tall horse chestnut trees, though earlier it used to be surrounded by the steeples of poplars, which, however, were struck down by lightning around 1920. Even the entry into the manorial estate was not among the most impressive: it was approached from the south-east along a driveway leading from a modest gate which you entered from the road running along the Wąski Potok, a tributary of the Krośnica. Nor was it fenced by any extravagant railings but just by a wooden fence, replaced here and there around the entrance gate with mesh in later years. It wasn’t fronted by any pond, a solution popular in so many places, nor even by a round flower bed.

The second gate led from the north to the estate buildings consisting of two barns and a large building serving as horse stables, a cowshed and a piggery. It survived nearly in its original state from the moment of its construction around 1845 until 1999 when it was purchased by the Niedzica Reservoirs Complex and transferred ‘na Kamieniec’ to Sromowce Wyżne, where it was turned into a restaurant called Dwór – the Manor House.

Dwór was built most probably by Romuald Dziewolski, who leased Grywałd from his brother – Hieronim Michał. The Grywałd estate was part of the Krościenko demesne which, after the break-up of the Czorsztyn Starosty, was purchased by Franciszka Grossowa in 1822. It was run by her husband, Henryk, who in turn sold it to Teofila de Aschevdorf-Cichulska in 1835. In 1841, it was purchased by a rich merchant, Michał Kulig, whose two daughters daughters, Anna and Wiktoria, married the brothers Hieronim Michał and Romuald Dziewolski in 1842. In this manner the Krościenko demesne found itself in the hands of the Dziewolski family...

You can read whole article in the latest (13) issue of magazine. Enjoy!